|
PROJEKTOWANIE - INTELIGENTNY BUDYNEK
"Inteligentny budynek" to tematyka bardzo szeroka. Uniwersalny system
okablowania strukturalnego to podstawa infrastruktury fizycznej takiego
budynku.
Wybór systemu
Jednakże wybór systemu okablowania strukturalnego może być trudny wobec
sporej ilości rozwiązań istniejących na polskim rynku. Nie zawsze wiadomo,
jak ocenić dany system, w kategorii przystosowania do pracy w budynku,
który moglibyśmy nazwać "inteligentnym". Każdy z producentów mówi o swoim
systemie jako o "systemie najlepszym". Trudno więc wybrać, kierując się konkretnymi
przesłankami, nie mając jasnych zasad oceny tego typu systemów.
Należy podjąć próbę przedstawienia jasnych kryteriów, według których ocena
okablowania będzie łatwiejsza i możliwa do przeprowadzenia.
Kryteria oceny
Chcąc ocenić system okablowania strukturalnego należy stworzyć system
kryteriów według których można dokonać jednoznacznej oceny. Przyjmuje się
pięć kategorii kryteriów:
- Techniczne.
- Ekonomiczne.
- Instalatorskie.
- Gwarancja.
- Dodatkowe.
Kategoria oceny technicznej jest podstawowym kryterium, które na samym
początku decyduje o tym, czy dany system w ogóle jest rozpatrywany,
wybierając rozwiązanie dla "inteligentnego budynku". Jeżeli system nie
będzie spełniał wymagań technicznych zostanie już na początku
zdyskwalifikowany. Analiza techniczna systemów obecnych na rynku polskim
pokazuje, że systemy przez tą ocenę przechodzą bez kłopotu. Widać również,
że zasadniczo nie różnią się one wiele wzajemnie między sobą, jeżeli chodzi
o parametry i rozwiązania techniczne. Dlatego istotną rolę będą mieć
następne kryteria.
Kryterium ekonomiczne to drugie w kolejności kryterium, które może
zadecydować o wyborze rozwiązania. Planując olbrzymią inwestycję, jaką jest
budowa lub stworzenie w starym obiekcie "inteligentnego budynku" należy
bardzo dokładnie przyjrzeć się kosztom takiego przedsięwzięcia w oparciu
o wykorzystanie rozwiązań różnych producentów.
Ocena instalatorska systemu może być bardzo istotna, gdy zainteresowanie
będzie dotyczyć wymagań projektowych i budowlanych oraz czasu trwania
instalacji okablowania, co będzie oczywiście wpływać na obraz całości
inwestycji, jaką jest "inteligentny budynek".
Gwarancja może czasem stać się elementem, który przeważy całą szalę oceny
systemu w przypadku, gdy ocena innych elementów systemu będzie bardzo
podobna, albo identyczna. Jasna i długoletnia gwarancja w przypadku budynku,
który ma istnieć i funkcjonować nie przerwanie przez szereg lat, ma
kolosalne znaczenie na rezultat porównania różnych systemów.
Kryteria dodatkowe zostały tak nazwane ze względu na trudności w umiejscowieniu
ich w innych kategoriach oceny systemu. Choć pozornie te
kryteria mają najmniejsze merytoryczne znaczenie, to dopełniają one oceny
rozważanego rozwiązania konkretnego dostawcy.
wróć...
Ocena techniczna
Podstawowym kryterium oceny systemu okablowania jest zgodność parametrów
systemu z wymaganiami norm branżowych. W związku z tym, że nie ma polskiej
normy dotyczącej tego zagadnienia, producenci opierają się o normę
amerykańską oraz europejską. Norma wprowadza pojęcie kategorii, które mówią
o przystosowaniu systemu do transmisji z poszczególnymi prędkościami. W chwili
obecnej jedyną rozpatrywaną kategorią jest KAT-5, która gwarantuje
przesyłanie informacji z prędkością 100 Mbit/s. Praktycznie nie ma na rynku
(liczącego się) systemu, który nie spełniałby wymagań KAT-5. Podkreślanie
więc tego faktu mija się z celem, gdyż system, który nie spełniałby takich
wymagań nie mógłby istnieć na konkurencyjnym rynku. Po przyjrzeniu się
poszczególnym systemom można zauważyć, że różnice pomiędzy nimi są bardzo
niewielkie. Wszystkie opierają się o takie same założenia odnośnie
topologii, standardów gniazd, wtyczek, kabli, szaf itp., które po prostu
muszą spełniać wymagania tych samych norm. Różnice pojawiają się w estetyce,
technice montażu oraz tego typu sprawach.
Odrębną kwestią jest zapewnienie ze strony producenta homologacji
Ministerstwa Łączności. Co prawda obecnie nie ma konieczności wykazania się
taką homologacją przez producenta okablowania, ale pomiędzy instalacją
okablowania, a instalacją telefoniczną publiczną istnieje styk (centrala,
pole krosownicze, okablowanie) i Ministerstwo w przyszłości może żądać
takiej homologacji. Producent, który taką homologację posiada na pewno
lepiej dba o interesy swoich klientów, troszcząc się już dziś
o przyszłość.
Bardzo ważną cechą systemu okablowania powinna być możliwość pracy w różnych
środowiskach, zwłaszcza w środowiskach trudnych od strony zakłóceń
elektromagnetycznych. Producent powinien zaproponować możliwość instalacji
systemu nieekranowanego, jak i ekranowanego. Również w przypadkach skrajnie
trudnych warunków od strony zakłóceń dostawca okablowania powinien posiadać
ofertę światłowodową. System, który umiałby się dopasować do napotkanych
warunków w otoczeniu, czy też budynku, byłby systemem idealnym.
Kwestia wsparcia technicznego nie będzie zauważalna wprost, ale będzie
widoczna w postaci efektu końcowego, czyli gotowej instalacji. Chodzi
o wsparcie techniczne, czyli pomoc na każdym etapie budowy systemu. Jeżeli
producent wspiera swoich klientów na etapie projektu, wykonania, odbioru,
gwarancji, to instalacja okablowania na pewno szybciej powstanie oraz będzie
lepiej spełniać oczekiwania.
Oczywiście nie bez znaczenia jest sam wygląd elementów wchodzących w skład
systemu. Estetyka z jaką jest wykonany system okablowania może bardzo mocno
wpłynąć na ostateczny kształt oceny. Producenci jednakże starają się, aby
ich systemy były atrakcyjne pod względem wyglądu. Starają się to czynić
przez nadanie ergonomicznego kształtu, czy też odpowiednią kolorystykę
elementów (zwłaszcza kabli). Dbają również, aby kształ, kolor, logo
jednoznacznie kojarzyło się z firmą, która system wytworzyła.
Dwie kwestie techniczne są sprawami, które mogą wyróżniać dany system.
Pierwszy to styk (konektor), czyli miejsce gdzie fizycznie następuje
połączenie kabla (miedzi) z portem RJ45 (specjalny stop). To miejsce ma
zasadniczy wpływ na parametry transmisji i od niego zależy, jak system
będzie pracował przy gwarantowanej prędkośći transmisji. Producenci wręcz
chwalą się swoimi stykami, gdyż jest to wielkie osiągnięcie współczesnej
techniki, gdzie uzyskuje się olbrzymie prędkości transmisji oraz na szereg
lat zapewniony jest styk (połączenie) wysokiej jakości.
Drugą kwestią techniczną, którą system może się wyróżniać w stosunku do
innych to zalecana przez producenta metoda pomiaru systemu okablowania.
Czasami producent wręcz wymusza użycie konkretnego miernika, jakim należy
dokonywać pomiarów. Oceniając zarówno metodę, jaki miernik służący do
pomiarów należy się oprzeć o zalecenie (TSB 67), które wchodzi w skład norm
dotyczących okablowania strukturalnego. Odbiór instalacji, wykonanie
pomiarów, które również często służą do kwalifikacji do poszczególnej
kategorii transmisji, mają wpływ na jakość z jaką będzie pracować system,
a więc i cały "inteligentny budynek".
wróć...
Ocena ekonomiczna systemu
Od strony ekonomicznej oczywiście najważniejszą sprawą jest cena. To
element, na który przede wszystkim należy zwrócić baczną uwagę decydując o wyborze
systemu okablowania. Cena systemu ma dwa aspekty. System składa się
z szeregu elementów, a każdy z tych elementów ma określoną cenę. Można
więc analizować cenę systemu patrząc na ceny poszczególnych elementów i te ceny
wzajemnie porównywać w przypadku kilku systemów. Ale system można również
traktować jako całość. Wiadomo, że w skład systemu wchodzi pewna liczba
elementów i pomiędzy różnymi systemami, ta liczba może się różnić - co
w efekcie końcowym, nawet przy tej samej cenie elementów, może przynieść
zupełnie inną cenę dla poszczególnych systemów. W przypadku "inteligentnego
budynku" kwestia wyceny instalacji okablowania strukturalnego może być
prostsza, gdyż wcześniej powinien istnieć projekt instalacji wraz ze
specyfikacją elementów wchodzących w skład systemu. Stąd w łatwy sposób
można określić cenę, która będzie służyła do porównania różnych rozwiązań.
Po analizie technicznej okablowania w budynku, analiza ekonomiczna musi być
tą drugą, która będzie decydować o wyniku oceny systemu okablowania.
Bardzo ważnym elementem oceny ekonomicznej jest dostępność towaru, czyli
czas oczekiwania na towar. Dla budynku będzie to oznaczać czas trwania prac
instalatorskich wewnątrz. Jest oczywiste, że producent, który nie posiada w Polsce
swojego magazynu nie jest w stanie wywiązać się z bardzo krótkich
terminów dostaw towaru. Może to oznaczać długi termin oczekiwania na
zakończenie prac związanych z instalacją okablowania strukturalnego. Może to
również oznaczać niemożność zarządzania frontem robót, jeżeli chodzi o instalację
okablowania, w szczególnych przypadkach.
wróć...
Ocena instalatorska
Najlepszą ocenę instalatorską wybranego systemu można uzyskać nie od
producenta, lecz od instalatorów okablowania, jako że mają oni największe
doświadczenie w tej dziedzinie. Jeżeli firma w swej ofercie ma kilka
systemów, to firma ta doskonale umie ocenić i porównać konkurencyjne
systemy. Prace instalatorskie dzielą się dwa etapy: prace projektowe oraz
prace montażowe.
Na etapie projektu można ocenić system, jak łatwo się go projektuje, na ile
oferta producenta jest kompletna i uniwersalna (różne warunki budowlane: pod
tynkiem, suchy tynk, na tynk, pod sufit, pod podłogę). Dzięki czemu
instalator nie ma problemów z wyszukaniem elementu, który akurat jest
wymagany w danym miejscu projektu. Już na etapie projektu można zauważyć, że
niektóre systemy składają się z mniejszej ilości komponentów, dzięki czemu
sam proces projektowania może przebiegać szybciej. Ważne jest również, aby
firma proponująca swoje rozwiązanie potrafiła się wypowiedzieć na temat
wymagań budowlanych, gdyż zakładamy, że instalacja okablowania
strukturalnego będzie instalowana w trakcie wykańczania wewnątrz budynku,
a projekt będzie sporządzony już na etapie projektu innych instalacji
(kanalizacji, elektrycznej, wentylacyjnej itd.).
W trakcie trwania montażu instalator potrafi doskonale ocenić jakość
systemu, dotyczy to łatwości montażu oraz dopracowania całego systemu w szczegółach.
Jeżeli chodzi o sam montaż przewodu w portach RJ45 to
producenci stosują bardzo różne techniki (za pomocą narzędzia uderzeniowego,
ręcznie bez narzędzi) oraz różne sposoby oznaczania par (ich rozdzielenia) i trakują
moduł RJ45 do puszki jako całość bez możliwości demontażu lub port
RJ45 jako uniwersalny element, który możemy wszędzie znaleźć (w puszce,
tablicy rozdzielczej). Oczywiście te wszystkie cechy systemu mają wpływ na
łatwość montażu, jego jakość, a także czas trwania prac montażowych.
wróć...
Ocena gwarancji systemowej
Dla "inteligentego budynku", który jest inwestycją na bardzo długi okres
czasu, gwarancja jest istotnym elementem tego, co producent ma do
zaoferowania swoim klientom. Od gwarancji, czyli zabezpieczenia interesów
właściciela budynku z całą infrastrukturą, zapewniającą mu najwyższy
standard, często zależy ostateczny wybór rozwiązania.
Najbardziej istotnym elementem każdej gwarancji jest okres jej
obowiązywania. W przypadku systemu okablowania czas trwania gwarancji jest
najważniejszy, przez wzgląd na czas życia samego budynku, który to istnieje
od momentu wybudowania, aż do rozbiórki. Okablowanie musi zabezpieczać
poprawną pracę systemu w długim horyzoncie czasowym. System okablowania nie
może ciągle ulegać zmieniającym się modom, co wymuszałoby w obiekcie ciągłe
prace budowlane. Czas trwania gwarancji może być połączony z okresami w jakich
odbywa się remont budynku. Z doświadczeń z rynku amerykańskiego
wynika, że taki okres to 15-cie lat. Przy okazji remontu jest jak
najbardziej uzasadniona wymiana wszystkich kabli, które znajdują się w ścianach
budynku. Nie należy więc traktować okresu trwania gwarancji tylko w kategorii chwytu
marketingowego i patrzeć, który z producentów oferuje
dłuższy czas trwania swojej gwarancji.
Ale sam czas trwania gwarancji to nie jedyny element w niej zawarty. Bardzo
ważne są same warunki gwarancji, czyli zarówno co musi spełniać system, aby
uzyskał gwarancję oraz co w jej ramach przysługuje klientowi, a także jak
postępować w przypadku kłopotów z systemem. Jeżeli chodzi o warunki,
jakie musi spełniać system zanim uzyska gwarancję, to większość dostawców wymaga,
aby elementy użyte w nim pochodziły z ich własnej produkcji. Jest to
naturalne, że każdy chce odpowiadać za własny wyrób, zwłaszcza przy tak
poważnych inwestycjach jak "inteligentny budynek" oraz przy tak długim
czasie trwania gwarancji.
Gwarancja zawiera w sobie zwykle ustalenia, co tego, jakie aplikacje
(protokoły transmisji) będą mogły być używane w przyszłym obiekcie.
Producenci wykazują dwojakie podejście do tej sprawy. Niektórzy udzielają
gwarancji na konkretny protokół transmisji, który został określony na etapie
projektu. Inni gwarantują wszystkie aplikacje do pewnej prędkości transmisji
(np. do 100Mbit/s). Wydaje się, że w przypadku "inteligentnego budynku",
gdzie po pierwsze trudno określić na etapie projektu, jakie protokoły
transmisji będą wykorzystywane, a po drugie budynek musi się charakteryzować
ogromną elastycznością, jeżeli chodzi o rekonfigurowanie oraz bogactwo
wykorzystywanych systemów, to podejście drugie, czyli gwarancja na wszystkie
aplikacje do określonej prędkości transmisji - jest bardziej rozsądne
i uzasadnione.
Użytkownik obiektu, jakim może być "inteligentny budynek" musi być również
zainteresowany wszelkimi opłatami, jakie mogą się wiązać z gwarancją. Koszty
mogą się pojawić na etapie samego udzielania gwarancji (np. za pomiary
miernikiem dynamicznym) oraz później przy okazji przeglądów i konserwacji.
Warto pod tym kątem ocenić oferty poszczególnych dostawców.
W ramach gwarancji istnieje jeszcze jedna kwestia, która jest bardzo istotna
dla koncepcji "inteligentnego budynku". Kwestia ta dotyczy dokumentacji
instalacji okablowania strukturalnego. Dokumentacja, która powstanie na
etapie projektowania, będzie dokumentacja wstępną. Dokumentacja powykonawcza
będzie odzwierciedlać instalację po ukończeniu. Dokumentacja powinna być tak
zrobiona, aby mogli z niej korzystać bardzo różni użytkownicy, poczynając od
samego administratora budynku, poprzez administratorów poszczególnych
systemów "inteligentnego budynku", kończąc na firmach, które w ramach
wynajmu powierzchni biurowej będą również korzystać z usługi dostępu do
infrastruktury teleinformatycznej. Profesjonalizm, a zarazem prostota
dokumentacji będzie bardzo ważnym elementem przy administrowaniu oraz
zarządzaniu "inteligentnym budynkiem".
wróć...
Dodatkowe kryteria oceny
Oceniając system, produkt, rozwiązanie interesującym jest to, czy firma
występująca ze swoją ofertą, ma już za sobą jakieś osiągnięcia w dziedzinie,
w której proponuje swoje rozwiązanie. Warto zdobyć więcej ogólnych
informacji o firmie, która przedstawia swoje rozwiązanie. Mogą to być
informacje o pochodzeniu, historii firmy, o stanie zatrudnienia,
osiągnięciach oraz wielu innych rzeczach, które mogą dać więcej światła na
dostawcę. Firmy, które w Polsce proponują rozwiązanie okablowania
strukturalnego, to zwykle firmy dobrze znane i uznane na całym świecie.
Natomiast warto zdobyć informacje o wynikach tych firm w Polsce, czyli
w kraju, gdzie ma powstać "inteligentny budynek". Warto sprawdzić ilość
wykonanych instalacji, doświadczenie i osiągnięcia w temacie "inteligentnego
budynku", gdyż może to być pomocne przy podejmowaniu decyzji o wyborze
dostawcy rozwiązania. Jest ciekawe, jakie były wielkości instalacji
wykonywanych przez firmę proponującą swoje rozwiązanie do tej pory.
Szczególnie instalacje duże i bardzo duże są warte zainteresowania ze
względu na podobny rozmiar i skalę przedsięwzięcia, z jaką można się spotkać
przy instalacji w "budynku inteligentnym". Ciekawy jest również udziału
danego systemu w sprzedaży na polskim rynku. Jeżeli jakiś system był
częściej wybierany przez polskiego użytkownika, to musi istnieć tego
przyczyna oraz uzasadnienie.
wróć...
|